دمای هوا در اسپانیا در هفته گذشته منتهی به آخر ژوئن 2023 شروع به افزایش کرد و اولین موج گرمای تابستان در روز اول همین هفته گذشته تا 44 درجه سانتیگراد افزایش یافت. امواج گرما می تواند اثرات چشمگیری داشته باشد، به ویژه برای افراد مسن و افرادی که مشکلات سلامتی دارند. مطالعه ای که در ماه مارس سال جاری در مجله علمی لانست منتشر شد، میزان مرگ و میر بیش از حد افراد 85 سال و بالاتر در شهرهای اروپایی (در مجموع 854 شهر) را با رویدادهای شدید دمایی بین سال های 2000 تا 2019 مقایسه می کند. این مطالعه نشان می دهد که پاریس، در میان 30 پایتخت اروپایی مورد تجزیه و تحلیل، شهری است که بیشترین خطر مرگ و میر بیش از حد افراد مسن را در صورت موج گرما دارد (خطر نسبی 1.603)، آمستردام (1.595) و رم (1.572) بسیار نزدیک به پایتخت فرانسه هستند، مادرید (1.402)، زاگرب (1.527)، بوخارست (1.524)، برلین (1.481) نیز از جمله پایتخت هایی است که در زمان گرمای شدید برای سالمندان خطرناک است. بر اساس این مطالعه‌ تازه پیش‌بینی می‌شود که اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای به همین شدت در این سال ها ادامه یابد، تا پایان قرن سالانه حدودا 123 نفر از هر صد هزار نفر در منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه جان خود را در رابطه با گرمای شدید از دست خواهند داد. این حدودا 60 برابر ارقام فعلی و خیلی بیش از پیش‌بینی‌ها بر اساس سناریوهای گرمایی مشابه در سایر مناطق جهان است. براساس این مطالعه که در نشریه «لنست؛ سلامت سیاره» منتشر شده، در این میان ایران با آمار احتمالی 423 نفر در هر صدهزار نفر در صدر این فهرست قرار می گیرد. با این حال این گزارش که از جمله با کمک محققان در «دانشگاه بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن» انجام شده براین فرض است که اگر میزان گرمایش زمین در حد دو درجه بماند، امکان جلوگیری از 80 درصد آمار مرگ در اثر گرمای شدید وجود دارد. منظور از این رقم، افزایش دو درجه‌ای میانگین دمای زمین نسبت به شروع عصر صنعتی (آغاز سرمایه داری صنعتی) است. نویسندگان این گزارش می گویند « ما یک ارزیابی اثرات سلامتی را با استفاده از مجموعه‌ای از داده‌های بر اساس چهار سناریو مسیر اجتماعی-اقتصادی مشترک انجام دادیم، ارزیابی‌ها بر اساس روابط ظاهری دما و مرگ و میر خاص برای هر زیرمنطقه آب و هوایی خاورمیانه و شمال آفریقا بر اساس طبقه ‌بندی نوع آب و هوا، آستانه‌های منحصر به فرد برای هر سلول شبکه 50 کیلومتری در منطقه مشخص شد. مرگ و میر سالانه مربوط به گرما در دوره 2021-2100 برآورد شد. همچنین برآوردهایی با جمعیت ثابت ارائه شد تا سهم تغییرات جمعیتی پیش‌بینی‌شده در بر مرگ و میر حرارتی آینده را تعیین کند. متوسط نرخ سالانه مرگ و میر ناشی از گرما در تمام کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در حال حاضر 2·1 در هر 100000 نفر است.» این در حالی است که دمای زمین از آن زمان شروع ثبت رکوردها 1.2 درجه افزایش یافته است. براساس تحلیل برنامه محیط زیست سازمان ملل در اکتبر 2021 جهان در مسیر افزایش دمای 2.7 درجه تا سال 2100 قرار داشت. در حالی که همین تخمین نیز بسیار خوشبینانه بود. گرمای زمین در مقطع کنفرانس گلاسکو (سال 2021) 1.2 درجه از 1880 بیشتر بوده است. این یافته‌ها در حالی منتشر می‌شود که کنفرانس بعدی اقلیمی سازمان ملل، کاپ 28 ، در ماه نوامبر 2023 در دوبی برگزار خواهد شد. شمال آفریقا و خاورمیانه یکی از آسیب پذیرترین مناطق جهان از تغییر اقلیم است به طوری که پژوهشگران هشدار می‌دهند افزایش دما تا پایان قرن بسیاری مناطق آن را غیرقابل سکونت خواهد کرد. سازمان ملل در گزارش خود در سپتامبر 2019 اجلاس «اقدام برای حفاظت از محیط زیست» در نیویورک اعلام کرد که حتی اگر همه کشورهایی که توافق ‌نامه پاریس را امضا کردند، اهداف خود را برآورده کنند، کره زمین همچنان 2.9 تا 3.4 درجه سانتی‌گراد گرم ‌تر می‌شود. در این گزارش گفته شده که برای رسیدن به هدف محدود کردن افزایش دما تا 2 درجه سانتی‌گراد باید تلاش‌های کنونی سه برابر شود!!. یکی از عواقب جدی گرمایش زمین اگر نرخ کنونی انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه یابد، ذوب 80 درصد یخچال‌های طبیعی و بالا رفتن سطح آب دریاها تا سال 2100 بین 60 تا 110 سانتیمتر است.

سال گذشته هم مطالعه‌ای توسط بخش مطالعات شیمی موسسه «ماکس پلانک» آلمان می‌گفت منطقه خاورمیانه و شرق مدیترانه به یک نقطه حاد از نظر تغییر اقلیم بدل شده است به طوری که میزان رشد دمای میانگین آن در سال‌های اخیر تقریبا دو برابر میانگین جهانی است. براساس آن مطالعه کشورهای این منطقه که جمعیت آن بیش از 400 میلیون نفر است از سال 1981 به بعد هر دهه 0.45 درجه سانتیگراد گرمتر شده‌اند. میانگین رشد دما در این مدت در جهان در هر دهه 0.27 درجه بوده است. گفته می شود «یک منطقه گرم و خشک حالا داغ ‌تر و خشک‌ تر می‌شود و این پیامدهای بزرگی خواهد داشت.». این منطقه شامل بحرین، قبرس، مصر، یونان، ایران، عراق، اسرائیل، اردن، کویت، لبنان، عمان، منطقه خودگردان فلسطینی، قطر، عربستان سعودی، سوریه، ترکیه و امارات متحده عربی می‌شود. در ماه ژوئن که آن مطالعه منتشر شد کویت، عراق و ایران دمای بالاتر از 49 درجه سانتیگراد را ثبت کردند. اما واقعیت این است گرمایش هوا محدود به این مناطق نبوده و نیست. برای روشن شدن کل حقیقت تغییرات محیط زیستی و نتیجه افزایش گرمایش زمین بر سلامت انسان ها و بخصوص توده های کارگر به گزارش اخیر (ماه آپریل 2023) موسسه آب و هایی اروپا (کوپرنیک) می پردازیم :

سال گذشته، سال 5 رکورد آب و هوا در اروپا بود. تابستان با دمای بالای 45 درجه یک رکورد گرم بود. مرگ بین 15 تا 20 هزار نفر، خشکسالی و آتش سوزی نتیجه آن بود. این در گزارش سالانه 2022 از برنامه انیستیتو نظارت بر محیط زیست اتحادیه اروپا (کوپرنیک) نشان داده شده است. پژوهشگران این موسسه بر این باورند که گرمای شدید در جنوب اروپا بدتر خواهد شد و در حال حاضر نسبت به خشکسالی تابستان امسال هشدار می دهند. پژوهشگران آب و هوایی تایید کرده‌اند پدیده آب‌ وهوایی اِل نینیو که از اقیانوس آرام نشات می‌گیرد فعال شده است؛ رویدادی که گرمایش زمین را که به دلیل سوخت‌های فسیلی در جریان است تشدید خواهد کرد. کارشناسان می‌گویند این پدیده احتمالا باعث خواهد شد که سال ۲۰۲۴ به عنوان داغ‌ ترین سال از زمان شروع رکوردها ثبت شود. این پدیده باعث می شود میزان افزایش دمای زمین نسبت به زمان شروع دوران سرمایه داری صنعتی از ۱.۵ درجه سانتیگراد بالاتر رود. این پدیده همچنین بر آب‌ وهوا اثر خواهد گذاشت. برای مثال به طور بالقوه باعث خشکسالی در استرالیا، بارندگی بیشتر در جنوب آمریکا و تضعیف مونسون (بارندگی‌های شدید موسمی در آسیا) در هند خواهد شد. سازمان هواشناسی بریتانیا می گوید: «این پدیده درحال شدت گرفتن است، برای چندین ماه نشانه‌هایی در پیش‌بینی‌های ما بوده اما حالا به نظر می‌رسد که در پایان سال جاری از نظر شدت به اوج خواهد رسید.» «رکورد تازه‌ای برای دمای زمین در سال آینده محتمل به نظر می‌رسد. به این بستگی دارد که رفتار ال نینیو چگونه باشد – یک رویداد شدید در پایان سال جاری، احتمال ثبت یک رکورد تازه از نظر دما در سال ۲۰۲۴ را بالا می‌برد.» ال نینیو قوی‌ترین نوسان در سیستم اقلیمی زمین است. سازمان‌های هواشناسی اطراف جهان از معیارهای مختلفی برای پیش‌بینی شروع این فاز داغ استفاده می‌کنند. براساس معیارهای پژوهشگران هنگامی که دمای اقیانوس برای یک ماه نیم درجه سانتیگراد گرمتر از میانگین باشد، اتمسفر باید به این حرارت اضافه واکنش نشان دهد و شواهدی از استمرار رویداد وجود داشته باشد. «میزان افزایش دما در یک هفته اخیر (هفته اول ژوئن 2023 ) در واقع ۰.۸ درجه سانتیگراد است که حتی قوی‌ تر (از نیم درجه) است.» محققان فکر می‌کنند ۸۴ درصد احتمال دارد این رویداد تا پایان سال از حالت ملایم فراتر رود. آنها همچنین می‌گویند که ۲۵ درصد احتمال دارد این رویداد در اوج خود باعث شود میزان افزایش دمای زمین از ۲ درجه سانتیگراد بالاتر رود که به معنی ورود به حالت «اَبَر ال نینیو» خواهد بود. آثار ال نینیو احتمالا با تاخیری چند ماهه بعد از شروع این پدیده ظاهر خواهد شد، اما احتمالا همه بخش‌های جهان آن را احساس خواهد کرد. محققان انتظار دارند اینها شامل آب ‌وهوای خشک‌تر در استرالیا و بخش‌هایی از آسیا – از جمله تضعیف مونسون در هند – باشد. هوای ایالات جنوبی ایالات متحده هم احتمالا در طول زمستان آتی پرباران‌تر از معمول خواهد بود. در مقابل ال نینیو معمولا باعث تشدید خشکسالی در آفریقا می‌شود. اگر تجربه ملاک قضاوت باشد، هزینه انسانی و اقتصادی این رویداد بزرگ خواهد بود. ال نینیوی قوی ۱۹۹۷-۹۸ باعث مرگ حدودا ۲۳ هزار نفر در اثر سیل و توفان شد و هزینه‌ای ۵ تریلیون دلاری در جهان به بار آورد. همچنین این احتمال هست که این پدیده باعث شود سال ۲۰۲۴ از نظر گرما از ۲۰۱۶ جلو بزند و به عنوان داغترین سال ثبت شود. میانگین دمای زمین درحال حاضر حدود ۱.۲ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ است. «نوسان جنوبی ال نینیو» معروف به انسو، سه فاز مختلف دارد :

داغ، سرد یا خنثی. مرحله داغ آن، ال نینیو، هر دو تا هفت سال اتفاق می‌افتد و باعث به سطح آمدن آب‌های گرم در سواحل آمریکای جنوبی و پراکنده شدن آن در سراسر اقیانوس می‌شود که حرارت زیادی را راهی اتمسفر می‌کند. سال‌های بی‌سابقه داغ زمین از جمله ۲۰۱۶ – گرمترین سال از زمان ثبت رکوردها – معمولا در سال بعد از وقوع یک ال نینیوی قوی روی می‌دهد. این درحالی است که هم اکنون یعنی در ژوئیه 2023 ما شاهد افزایش قابل مقایسه دما شده ایم : بر اساس داده‌های «مرکز ملی پیش‌بینی‌های محیط‌ زیستی ایالات متحده»، روز دوشنبه سوم ژوئیه، گرم‌ ترین روز ثبت شده در سراسر جهان بود. درحالی که بالاترین میانگین دمایی ثبت شده در کره زمین به ماه اوت در سال ۲۰۱۶ میلادی با ۱۶.۹۲ درجه سانتیگراد بازمی ‌گردد، اما «مرکز ملی پیش‌بینی‌های محیط‌زیستی ایالات متحده» اعلام کرد که رکورد میانگین دمای کره زمین در روز سوم ژوئیه به ۱۷.۰۱ درجه سانتیگراد ارتقا یافت. ایالت ‌های جنوبی آمریکا در هفته‌های اخیر از گرمای شدید رنج می‌برند. موج پایدار گرما در چین با دمای بالای ۳۵ درجه سانتیگراد همچنان ادامه دارد و شمال آفریقا نیز دمایی نزدیک به ۵۰ درجه سانتیگراد را داشته است. گرمای خفه ‌کننده در رومانی در روزهای گذشته بالا رفته به طوری که روز چهارم ژوئیه دمای هوا در برخی شهرها به ۳۹ درجه هم رسید. ما این جا از آتش‌سوزی‌های عظیمی که سراسر کانادا را از اوایل ژوئن در برگرفته و دود حاصل از ۴۰۰ آتش‌سوزی در کانادا حالا به ایالات متحده رسیده و تنفس را برای بیش از ۱۰۰ میلیون آمریکایی دشوار کرده است صحبت نمی کنیم و ان را به وقتی دیگر موکول می نماییم.

زمین در سال های کنونی گرمترین دوره در چندین سال گذشته بوده است و فراموش نکنیم که هر یک از این سال ها از نظر افزایش حرارت رکورد دار سال قبل بوده اند. پژوهشگران در گزارش سال های قبل از این نیز تاکید کرده بودند که میزان تولید دی اکسید کربن باید تا سال 2030 حدود 45 درصد نسبت به میزان تولید شده در سال 2010 کاهش یابد!! این در حالی است که سالیانه بیش از 35 میلیارد تن گاز کربنیک به مقدار آن در جو زمین افزوده می گردد. بر اساس گزارش آژانس بین المللی، انتشار جهانی گاز کربنیک مرتبط با انرژی در سال 2022 با 0.9 درصد یا 321 میلیون تن افزایش به بالاترین حد خود یعنی بیش از 36.8 میلیارد تن رسید (هفت جولای 2023 مقدار غلظت گاز کربنیک 422,5 پی پی ام (ذره در میلیون) در جو زمین است ، در حالی که این غلظت در مقطع کنفرانس آب و هوایی گلاسکو در سپتامبر 2021 حدود دوسال پیش 417 پی پی ام بود). علت آن عطش سیری ناپذیر سرمایه به سود و انباشت سرمایه است. تمامی دغدغه و نگرانی سرمایه یافتن راه های حصول به این مقصود است و در این مسیر آن چه که کمترین نگرانی را برای آن ایجاد می کند عوارض تخریبی است. کاهش هزینه تولید کالا چه از طریق کاهش سرمایه متغیر (نیروی کار) و یا بخش گردشی سرمایه ثابت و در این مورد مشخص هزینه مواد اولیه و کمکی راه های بالابردن میزان سود سرمایه است. تا زمانی که تولید انرژی و عرضه آن بعنوان کالای سرمایه ای قابل رقابت به اندازه کافی ارزان است و منابع آن قابل دسترس و اطمینان اند تولید نفت و گاز نه تنها مقرون به صرفه است بلکه بسان شریانی جاری بازار های سرمایه جهان را آرام می کند. این را ما بخوبی بعد حمله روسیه به اکراین شاهد هستیم که چگونه تمامی جهان سرمایه با عطش سیری ناپذیری رو به سوی تولید و مصرف سرمایه ای بد ترین نوع سوخت های فسیلی می روند. پرده کشیدن بر روی ابعاد فلاکت طبقه کارگر و همه آنچه سرمایه بر سر توده های کارگر دنیا می آورد، کار متداول طبقه سرمایه دار و دولت های همه کشورها و وجه مشترک بورژوازی جهانی است. سرمایه داران همه جهان همراه با دولت ها و سازمان های محیط زیستی که این روزها رشد قارچی دارند، با عوام فریبی در همین گزارش ها وانمود می کنند که چگونه همه ابعاد فجایع را بررسی می کنند تا به کارگران پیام دهند که همه چیز تحت کنترل است. حال آن که آنچه حیاتی است و آن چه کاملا تحت کنترل می باشد این است که سرمایه ها هر چه پر خروش تر افزایش یابند و سودها هر چه کهکشانی تر، توده های کارگر هر چه فقیرتر، ابعاد آوارگی آن ها هرچه نجومی تر گردد. اگر چنین شود که تاریخ سرمایه داری چنین بوده و همچنان هست، چه غم اگر میلیون میلیون کارگران دنیا و زن و بچه های آنان به شکل های مختلف از جمله کومه های آن ها در سواحل دریاها آماج توفان های مهیب قرار گیرند.

کارگران ضد سرمایه داری

هشتم ژوئیه 2023